"Оҕо Түмэлин" киинин 25 сыллаах үбүлүөйдээх дьоро күнэ А.Г. уонна Н.К.Чиряевтар ааттарынан Дьокуускай куораттааҕы национальнай гимназияҕа

Олус сэргэх киһи уйулҕатын уһугуннарар бэртээхэй тэрээһин, Оҕо Түмэлин киинин 25 сыллаах үбүлүөйдээх дьоро күнэ,  Аан дойду таһымыгар биллэр А.Г. уонна Н.К.Чиряевтар ааттарынан Дьокуускай куораттааҕы национальнай гимназияҕа кулун тутар бастакы күнүгэр буолан ааста.

Бу үйэ чиэппэрин бэлиэтиир үөрүүлээх түгэнҥэ,  араас эйгэҕэ ситиһиилээхтик үлэлии сылдьар, гимназия  выпускниктарыттан,  бочуоттаахтаах  сынньалаҥҥа олорор бэтэрээн  учууталларыттан,  Сахабыт сирин эдэр худуоһунньуктарыгар тиийэ кэлбиттэр. 

Бу дьоро күнү,  гимназия аан маҥнай аһыллыаҕыттан, гимназия баай , дириҥ историятын бүтүннүү бүрүнэн иҥэринэ  сылдьар Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин туйгуна, РФ үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ, гимназия профкомун бэрэссэдээтэлэ, нуучча тылын уонна литературатын учуутала, Венера Илларионовна Илларионова уонна  Оҕо киинин Түмэлин 25 сыл тэрийэн үлэлэтэ  сылдьар Саха сирин үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, гимназия Сүбэһитэ,  Светлана Алексеевна Гоголева иилээн-саҕалаан ыыттылар. 

Маннык үтүө өйү-санааны  киллэрбит, биһиги үйэбит сааспыт тухары умнубат директорбыт Николай Константинович Чиряев буолар.Биһиги өйбүтүгэр - сүрэхпитигэр кини  идейнэй вдохновитель этэ.Кини мэлдьи оҕо бары өттүнэн сайдыылаах буолуохтаах диирэ,  оччоттон  инникини  өтө көрөр,  мындыр толкуйдаах,  талааннаах салайааччы этэ. Кини оҕону иитиигэ -үөрэтиигэ  бэйэтин солбуйааччытынан- завуһунан Гоголева Светлана Алексеевнаны саамай сөпкө  тайанан анаабыта  бу бүгүҥҥү Оҕо киинин Түмэлэ тиргиччи үлэлии турара туоһулуур. Онтон, Светлана Алексеевна  оннугар билигин оҕону иитиигэ,  директоры солбуйааччынан  А.Н.Чиряев  ситиһиилээхтик үлэлии-хамсыы сылдьар эбит. Кини олохтоох тылын-өһүн, эҕэрдэтин истэн астынным , олуһун үөрдүм.

Гимназия билиҥҥи директора В.С. Пермякова,  Н.К.Чиряев үлэтин-хамнаһын, идеятын салгыы сайыннарарын иһин,  киин салайааччытыгар С.А.Гоголеваҕа махталын биллэрдэ. Үлэлээн ааспыт  гимназиябыт директора Н.К.Чиряев культура-искусство-спорт диэн эппитэ олоххо киирэн, бүгүн скрипка оонньоон киһи кутун-сүрүн тутта. Скрипкаҕа бэйэбит үөрэнээччибит,  Бүтүн Россиятааҕы уонна Аан дойду норуоттарын икки ардыларынааҕы күрэхтэр лауреаттара, Саха Өрөспүүбүлүкэтин культуратын туйгуна, Андрей Семенович Дедюкин кылгас  кэмҥэ гимназияҕа  үөрэммитин дьолунан ааҕан, үөрэммит кыһатын тэрээһинин киэргэппитэ олус долгутуулаах.

Бу киэһэ,  гимназияҕа аан бастакынан  оҕону  иитии завуһунан  үлэлээбит, билигин куорат үөрэҕириитигэр оҕону  иитии салаатыгар үлэлии сылдьар Егор Афанасьевич Охлопков кэлэн,  урукку сүүрээни сырдатан, ахтан дьону үөртэ. Кырдьык ол саҕана ,үөрэнэр дьиэтэ-уота суох, онно-манна көһүү, сүүрүү-көтүү,  субу-субу маллары төттөрү -таары таһыы, илдьии-аҕалыы, учуутал, оҕо үлэлиир, үөрэнэр эйгэтин оҥоро охсуу  бу биир улахан сыралаах үлэ этэ, ол эрэ кэннэ үлэ, үөрэх, көрсүһүү, араас тэрээһин ыытыллара. Онуоха сатабыллаах салайааччы, оччолорго эдэркээн историк- учуутал,   Егор Афанасьевич Охлопков саамай сүрүн ,  тутаах киһибитинэн буолара. Көмөлөһөөччүлэринэн эмиэ эдэркээн физрук учуутал уолаттар,  Василий Иванович Нестерев, Афанасий Эдуардович Кузьмин, хаһаайыстыбаннай чааска директоры солбуйааччы Дмитрий Степанович буолаллара. Онтубут суох, мантыбыт суох, кыараҕас  диэбэккэ араас  быыстапкалары тэрийсэн, суруйааччылары, худуоһунньуктары,  артыыстары, араас идэлээх дьону  кытта көрсүһүннэрэн быыстала суох үлэ,  графигынан ыытыллан  бара турарара. Е.А. Охлопков итинник хабааннаах сэргэх,  кылгас ахтыылара олус истиҥ буолла. Оннооҕор, "Гимназия ырыата" диэммин суруйбут, билигин "Гимназия Өрөгөйө" буолан сылдьар ырыаны кытта,  ахтан аһарда: " Биир тылы уларыппыккыт дии!"- диэн. Ону барытын өйдүү сылдьарын  сөхтүм-махтайдым.

Уларыйа турар быыстапкаҕа,  бэйэлэрин үлэлэринэн Түмэлгэ кыттыһар эдэр худуоһунньуктары, Ю.В.Спиридонов  билиһиннэрэн, уруккуну -ааспыты  ахтан-санаан,  эҕэрдэ этэн олус истиҥ көрсүү буолла. С.А. Гоголева  уонна Ю.В. Спиридонов дьиэтээҕи коллекцияларын быыстапкатын аһыллыыта эмиэ биир туспа, сонун көстүү буолла. Юрий Васильевич бэйэтинэн быһааран кэпсээбитэ, өссө ордук тиийимтиэлээх буолла.

Биир кэмҥэ  үлэлээбит коллегаларбын, Марияна Васильевна Винокурованы,  Ольга Вадимовна Петрованы, С.А.Сивцеваны,  Г.С.Дедюкина-Анисимованы , Н.Е.Степанова- Никонованы  оҕоҕо муҥура суох тапталлара,  билиилэрэ-көрүүлэрэ, сүбэлэрэ-амалара, идеялара  , айар-тутар дьоҕурдара киһини өрүү үрдүккэ - сырдыкка кынаттыыра,  сүүрэ-көтө түбүгүрэ сылдьар кыргыттарбын көрсүбүтүм эмиэ биир туспа үөрүү.

Кинилэр  Светлана Алексеевнаҕа муҥура суох махталларын  билинэр  эҕэрдэ тылларын  истэммин сүрдээҕин долгуйдум, киэн тутуннум.  Гимназия аһыллыаҕыттан үлэлээн кэлбит көлүөнэ учууталлар сыанабыллара улахан дии саныыбын. 

Бу өйдөөн кэллэхпинэ, бу бырааһынньыкка, араас кэмҥэ  оҕону иитиигэ  солбуйааччы завучтар түмсүүлэрэ тахсан кэлбит эбит.
Ол курдук, 
1 .Егор Афанасьевич Охлопков
2.  Галина Семеновна Дедюкина -Анисимова 
3.  Надежда Егоровна Степанова -Никонова
4.  Светлана Алексеевна Гоголева
5.  Анатолий Николаевич Чиряев

Бу дьоро күнү  тэрийсибит, сүүрбүт-көппүт, көстүбэт-биллибэт фронт үлэһиттэригэр, чуолаан медиакиин сэбиэдиссэйигэр, профком бэрэссэдээтэлин солбуйааччытыгар, Оксана Васильевна  Бурнашеваҕа,  хаһааҥҥыттан эмэ билэр коллегатын дуу, аймаҕын дуу курдук ис-иһиттэн үөрэн, сырдыгынан сыдьаайан истиҥник көрсүбүтүгэр улахан махталбын тиэрдэбин. 

Светлана Алексеевнаҕа сүдү үлэтин сөҕөн- махтайан туран, дууһаттан тахсыбыт ырыа хоһооммун, Оҕо киинин  Түмэлигэр аныыбын.  
      Оҕо киинин Түмэлэ

Манна булуоҥ дьикти кэрэ
Өйтөн түспүт ойуулары, 
Араас уруок алтыһыытын 
Холбуур мындыр уруһуйу.
 
           Х/ы
Түмэл,  Түмэл
Кэрэни кэрэһэлиир, 
Үтүөнү үксэтэр
Баай алыптаах - Түмэл.

Түмэл түмэр талаан дьону
Саха чулуу маастардарын, 
Ойуур -оһуор бичиктэрин 
Иитэр -үөрэтэр суолталарын.
 
Өссө төгүл Оҕо киинин Тумэлин 25 сыллаах үбүлүөйүнэн,  гимназия  салайааччыларын , учууталларын, үөрэнээччилэрин ,бары үлэһиттэрин итиитик- истинҥик эҕэрдэлиибин! Дьоллоох оҕо сааһы биллэрэр кыһаҕа таһаарыылаах үлэни, үүнэ-сайда  турдун,  Оҕо киинин Түмэлэ!!!

Гимназия аһыллыаҕыттан күн бүгүҥҥээҥҥэ диэри үлэлии -хамсыы сылдьар биир идэлээхтэрбин  көрсөн, сэлэһэн,  дуоһуйа астынан  кылгас ахтыы суруйдум.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин культуратын туйгуна, РФ педагог -наставнига , педагогическай үлэ бэтэрээнэ С.В.  Гоголева.
Дьокуускай, олунньу 2 күнэ, 2025 сыл.